سرآغاز پاکی
من یک سال پاکی دارمسرآغاز پاکی
من یک سال پاکی دارم٤- نیازهای بهبودی
٤- نیازهای بهبودی
بعد از قطع مصرف و سپری کردن دوره خماری، اهداف زندگی ما معتادان به طور اساسی تغییر خواهد کرد. به این نتیجه می رسیم که اگر می خواهیم پاک باقی بمانیم و یک زندگی عاری از اعتیاد داشته باشیم لازم است که بهبودی خود را در اولویت زندگیمان قرار دهیم. در این قسمت پیشنهاداتی برای چگونگی در اولویت قرار دادن نیازهای بهبودی، و همچنین هشدارهایی جهت جلوگیری از بازگشت به اعتیاد، شرح داده شده است. بعلاوه یک نمونه برنامه هفتگی که با استفاده از آن می توانید به طور روزانه به نیازهای بهبودی خود عمل کنید، برای راهنمایی شما ارائه شده است.
- نیازهای بهبودی
- نیازهای جسمی
- برنامه هفتگی بهبودی
نیازهای بهبودی
پس از وارد شدن در جلسات انجمن های گمنام و اعتراف کردن به اینکه در برابر اعتیاد به عجز رسیده ایم، متوجه می شویم که کارهای بخصوصی وجود دارد که برای حرکت کردن در مسیر بهبودی و روش جدید زندگی باید به آنها بپردازیم. اولویت های زندگی ما باید تغییر کنند و به جای اینکه خود را مانند زمان مصرف برای تهیه و مصرف مواد مخدر به آب و آتش بزنیم باید هر آنچه که در توان داریم برای بهبودی خود انجام دهیم. اگر می خواهیم از بیماری اعتیادی که ما را اسیر خود کرده و بلاهای فراوانی که بر سر ما آورده است خلاص شویم باید کارهایی را که برای بهبودی ما ضرورت دارد بر هر چیز دیگری در زندگی اولویت دهیم. در ادامه پیشنهاداتی عملی جهت برآوردن نیازهای روزمره خود در روزهای نخست بهبودی برای کمک به شما ارائه شده اند.
۱. شرکت در جلسات
- جلسات انجمن های گمنام مکانهایی امن هستند که ما معتادان در آنجا از حمایت گروه برخوردار شده و خود را همانند دیگر کسانی می یابیم که از این بیماری رنج می برند. با شرکت منظم در این جلسات به ویژه در روزهای اول بهبودی بسیاری از نگرانی ها و ترس های ما درباره اینکه چگونه می توانیم بدون مواد مخدر زندگی کنیم تا اندازه ای از میان خواهد رفت. ما با کسانی آشنا می شویم که با عمل کردن به برنامه 12قدم در جهت بهبودی قدم برمی دارند؛ کسانی که در خلال فراز و نشیب ها و افت و خیزهای سفری که آغاز کرده ایم به ما کمک خواهند کرد. با برخورداری از این گونه کمک ها احساس تعلق خاطر و وابستگی به جلسات و کسانی که در آن شرکت می کنند در ما ایجاد خواهد شد و احساس خواهیم کرد در مسیری که در پیش گرفته ایم تنها نیستیم. احساس خواهیم کرد هستند کسانی که حرف ها و شرایط ما را درک کرده و از ما حمایت می کنند یعنی همان چیزهایی که احتمالاً به علت بیماری اعتیاد در زندگی خود از آنها محروم بوده ایم. بعلاوه با شرکت کردن در این جلسات افکار مخرب معتادگونه کمتر ممکن است بر ما غلبه کنند. اطمینان داشته باشید که افراد گروه همگی شما را درک خواهند کرد چراکه آنها هم روزی مانند شما بوده اند. سعی کنید که با معرفی کردن خود به افراد گروه با آنها ارتباط بر قرار کنید.
۲. یافتن یک راهنما
- راهنما یکی از اعضای انجمن های گمنام است که سابقه چند سال پاکی مداوم و تجربه کارکرد 12 قدم و بهبودی را دارد. راهنما به طور رایگان به ما کمک می کنند تا از چنگ اعتیاد رها شده و در مسیر بهبودی گام برداریم. علاوه بر این راهنما از ما برای کارکرد 12 قدم حمایت کرده و می توانند در همه مشکلات و ناراحتی هایی که در روزهای نخست بهبودی به آن دچار می شویم به ما کمک کند. سعی کنید یک راهنما برای خود پیدا کنید تا بتوانید در عمل کردن به برنامه 12 قدم از او کمک بگیرید. کلید و راه حل بهبودی ما از اعتیاد در 12 قدم نهفته است. ما می توانیم از دانش و تجربیات آنها برای غلبه بر هیجانات روانی مربوط به ترک مواد مخدر و همچنین از راه های عملی که برای دور ماندن از مواد مخدر پیشنهاد می کنند بهره بگیریم. بسیار خوب است که شما به چند جلسه سر بزنید و ببینید چه کسانی وجود دارند که مایلند راهنمای شما باشند. پیشنهاد می شود کسی را به عنوان راهنما انتخاب کنید که بتوانید با تجرباتش ارتباط برقرار کرده و در عین حال بهبودی او برای شما جالب باشد. سعی کنید هر چه زودتر راهنمای مناسبی برای خود پیدا کنید. تفاوت میان داشتن و نداشتن یک راهنما، ادامه عذاب کشیدن از بیماری اعتیاد و بهبود یافتن از این بیماری است. در برنامه 12 قدم برای ما ضروری است که به یک نفر دیگر اعتماد کنیم.
۳. کارکرد 12 قدم
- برنامه 12 قدم راه حل بهبودی ما از بیماری اعتیاد است. هر چه زودتر کارکرد 12 قدم را شروع کنیم فرایند بهبودی ما نیز زودتر آغاز خواهد شد. برنامه های 12 قدم دقیقاً برای کمک کردن به ما جهت برخورد با تمامی جنبه های اعتیادمان طراحی و تدوین شده اند. این برنامه ها علاوه بر در اختیار قرار دادن اطلاعات لازم درباره بیماری اعتیاد و ارائه راه حل بهبودی و اقداماتی که باید برای سامان دادن زندگی نابسامان خود اتخاد کنیم، ما را به سوی سر منزل مقصود یعنی بهبود یافتن از بیماری اعتیاد سوق می دهد. به خاطر داشته باشید نیازی نیست که برای کارکردن 12 قدم به خود فشار بیاوریم. هیچ قاعده و قانون خاص یا مهلت و برنامه زمانبندی شده مشخصی برای تکمیل و تمام کردن آنها وجود ندارد. هر کدام از ما تجربه خاص خود را در باره چگونگی کارکرد 12 قدم و معنا و مفهوم این برنامه برای خود داریم. شما می توانید به سادگی با قدم یک شروع کنید و پس از تجربه و ارزیابی قدم اول هر وقت که مناسب دانستید وارد قدم دوم شوید.
- مهم این است قدم هایمان را آغاز کنیم چون با کارکرد 12 قدم است که در مسیر درست بهبودی قرار می گیریم یعنی درست درجهت مخالف بازگشت به اعتیادی که از آن در رنج و عذاب بوده ایم. گرچه منابع مختلفی درخصوص اعتیاد و برنامه های 12 قدمی وجود دارد؛ اما بهترین کار خواندن مطالب و نشریات رسمی است که به رایگان یا در مقابل وجوهی ناچیز در جلسات در اختیار ما قرار می گیرند. دراین نشریات اطلاعات فراوانی نه تنها درباره برنامه 12 قدم بلکه در خصوص کارهایی که باید انجام دهیم تا از مسیر صحیح بهبودی به ویژه در روزهای اول بهبودی منحرف نشویم وجود دارد. 12 قدم رمز پاک ماندن، و ابزاری برای رویارویی با مسائل زندگی است و به ما می آموزد که چگونه بدون مصرف مواد از زندگی لذت ببریم.
- برای کسب اطلاعات بیشتر در باره قدم های دوازده گانه لطفاً به قسمت بهبودی با ۱۲ قدم مراجعه کنید.
۴. پرهیز از خطر مصرف
- یکی دیگر از پیشنهادهای عملی و سودمند به ویژه در روزهای نخست، دوری کردن از هر چیزی است که به نوعی با مواد مخدر در ارتباط است (دوری از یار بازی، توپ بازی و زمین بازی). همه مکان هایی که ما برای مصرف مواد مخدر به آنجا می رفتیم، همه کسانی که با آنها مواد مخدر مصرف می کردیم یا هر چیز دیگری که مصرف مواد مخدر را به یاد ما می آورد مثل وسائل مصرفمان و خلاصه اینکه باید از هر چیزی که وسوسه و ویار جسمی در ما ایجاد می کند و سبب می شود تا دچار لغزش شده و بار دیگر به سراغ مواد مخدر برویم دوری کنیم. به خاطر داشته باشید که ما معتادان از نوعی بیماری که در اصل در فکر ما ریشه کرده است رنج می بریم. به دلیل این که افکار ما معتادان ناسالم و خراب است، در روزهای اولیه دوران بهبودی نباید اجازه دهیم که بهبودی ما به علت ارتباط با افراد، اماکن یا چیزهایی که مواد مخدر را به یاد ما می آورند به خطر بیفتد. با این وجود به خاطر داشته باشید که برنامه 12 قدمی به ما امید می دهند که مجددا سلامت عقل خود را به دست می آوریم. باید بدانیم که اوضاع همواره این گونه باقی نخواهد ماند. برنامه 12 قدم به ما این وعده را می دهد که به محض بهبود یافتن، از وسوسه و اشتغال فکری رها می شویم و با عمل به برنامه 12 قدم می توانیم آزادانه به هر جا که می خواهیم برویم و با هر کس که می خواهیم ملاقات کنیم. بهتر است هیچگاه آنقدر احساس توانایی نکنیم که با مصرف کنندگان و فروشندگان مواد ارتباطی داشته باشیم چراکه ممکن است باعث وسوسه ما شده و منجر به مصرف مجدد مواد گردد.
۵. اجتناب از تغییرات عمده
- در جلسات برنامه 12 قدم به ما پیشنهاد می شود که در سال اول بهبودی هیچ گونه تصمیم مهمی در زندگی خود نگیریم. برای مثال، ناگهان تصمیم نگیرید که به نقطه ای دوردست در آن سوی دنیا مهاجرت کنید، از همسر خود جدا شوید، خانه یا شغل خود را تغییر دهید و یا مسائلی از این قبیل. این توصیه دو علت دارد؛ علت اول اینکه بیماری اعتیاد در سال اول بهبودی همچنان فعال است و افکار دیوانه وار ما تلاش خواهند کرد تا به بهانه ایجاد تغییری بسیار مهم و فوری در ظاهری زندگی ما، برنامه بهبودی را مختل کنند. باید از هر گونه اقدامی که باعث شود توجه ما از تلاش برای تغییر دادن درون خودمان و بهبودی از بیماری اعتیاد به مسائل دیگری جلب شود خودداری کرده و این گونه مسائل را به آینده موکول کنیم. فراموش نکنید که اولویت اول ما پاکی و بهبودی است. علت دوم اینکه به دلیل رها شدن از شر مواد مخدر پس از یک دوره طولانی، درباره ایجاد تغییرات مهم در زندگی خود به شدت احساس شادی می کنیم و تصور می کنیم که باید بی درنگ تغییرات بزرگی را در زندگی خود ایجاد کنیم. به همین علت به جای متمرکز ساختن حواس و توجه خود به کارکردن 12 قدم و فراگرفتن روش جدید زندگی عاری از مواد مخدر، وقت و انرژی خود را صرف ایجاد این تغییرات خواهیم کرد. پیش از آنکه متوجه شویم و به خودمان بیائیم یک اتفاق رخ می دهد و متوجه می شویم که توان و ابزار لازم برای سامان دادن زندگی خود را در اختیار نداریم و به همین دلیل بار دیگر مصرف مواد مخدر را از سر می گیریم. در جلسات 12 قدم یک جمله معروف وجود دارد مبنی بر اینکه “اگر هر چیز دیگری به جز بهبودی خود را در راس قرار دهید نه تنها بهبود نخواهید یافت و فرصتی را که برای بهبودی به دست آورده بودید از دست خواهید داد بلکه زندگی خود را به تباهی کشانده و هر آنچه را که داشته اید از دست می دهید”.
- همچنین به ما پیشنهاد می شود تا در سال اول بهبودی از ایجاد رابطه احساسی مبنی بر عشق و عاشقی خودداری کنیم. علت این پیشنهاد نیز این است که همه حواس و توجه خود را به بهبودی جلب کنیم چون شروع کردن رابطه احساسی یکی دیگر ازحلیه ها و ترفندهایی است که بیماری ما تلاش می کند از طریق آن ما را از برنامه بهبودی بازدارد. علاوه بر این، ما به عنوان انسان هایی که از بیماری اعتیاد رنج می بریم مستعد مبتلا شدن به انواع دیگر اعتیادها نیزهستیم. اگر به اندازه کافی به برنامه 12 قدم عمل نکرده و دانش لازم را به دست نیاورده باشیم، در آنصورت ممکن است بدون آنکه متوجه باشیم به اعتیاد دیگری همچون اعتیاد جنسی و روابط احساسی گرفتار شویم.
۶. پرهیز از استرس
- تا آنجا که می توانید از کارها و مسائلی که ممکن است استرس و اضطراب ایجاد کند و شما را به مصرف مواد مخدر تحریک کند خودداری کنید. معمولاً در روزهای اول به شدت درگیر سم زدائی و رها شدن از اثرات جسمی و روانی ناشی از کنار گذاشتن مواد مخدر می باشیم. در این روزها ریسک و خطر لغزش بسیار بالا است و باید بسیار مراقب باشیم و توجه خود را بر کارهایی که برای بهبودی ما در اولویت قرار دارند متمرکز کنیم. استرس و اضطراب های بیهوده می توانند منجر به ترس از آینده یا ترس از زندگی بدون مواد مخدر شده و باعث شوند برای نشان دادن این که همچنان شاد و سرخوش هستیم، مجددا کارهایی را انجام دهیم که در دوران مصرف مواد مخدر انجام می دادیم. اینها از جمله فشارهای بی موردی هستند که در سال اول بهبودی باید از آنها دوری کنیم. برخی از ما که پس از سال ها تلاش موفقیت اندکی به دست آورده ایم در مراحل اولیه بهبودی تلاش می کنیم تا عدم موفقیت خود در سال های گذشته را با انجام کارهائی که غیر منطقی و حتی در مواردی ناممکن به نظر می رسند جبران و تلافی کنیم. مثلاً به یک باره تصمیم می گیریم که به انسانی ایده آل و همسری کامل تبدیل شده و خود را به جایی برسانیم که همواره آرزوی ما بوده است. گرچه همه این گونه آرزوها و خواست ها قابل ستایش هستند و در پرتو تلاش و عمل کردن به برنامه 12 قدم می توان به آنها دست یافت، اما می توانند اضطراب و استرس بی مورد نیز در ما ایجاد کنند. باید توجه داشته باشید که بهبود یافتن فرایندی آهسته و تدریجی است و نه یک وضعیت آیده آل و کمال مطلوبی که سریعا به دست بیاید. ایجاد اضطراب بر اثر انتظارات دور از ذهن و بلند پروازانه در روزهای اول بهبودی از دیگر عواملی است که ممکن است ما را به لغزش و روی آوردن مجدد به مصرف مواد مخدر سوق دهد. همچنین به گذشته نیز فکر نکنید چون این موارد هم باعث استرس و جنگ در افکارمان می شود. سعی کنید قبل از هر تصمیمی در مورد زندگیتان با راهنمایا دوستان بهبودی خود مشورت کنید.
نیازهای جسمی
- برطرف کردن مسائل و مشکلات جسمی بخشی از روند بهبودی ما را تشکیل می دهد. به احتمال زیاد در دوران اعتیاد بسیاری از نیازهای اولیه خود را نادیده می گرفتیم، به موقع غذا نمی خوردیم، نمی خوابیدیم و حمام نمی رفتیم؛ چراکه در آن زمان به تنها چیزی که فکر می کردیم تهیه و مصرف مواد مخدر بود. مواد مخدر به ما دستور می داد که چگونه زندگی کنیم و ما نیز چاره ای جز اطاعت و سر تسلیم فرود آوردن در برابرآن نداشتیم. اما اکنون که وارد مراحل اولیه بهبودی می شویم جسم و احساسات ما به تدریج بیدار می شوند. به تدریج متوجه می شویم که حالت عادی و طبیعی پیدا کرده ایم و احساس گرسنگی کرده و خواب آلوده می شویم. متوجه می شویم که به سلامت خود فکر می کنیم و از خود مراقبت بعمل می آوریم. ممکن است برای معاینه عمومی که آخرین بار دو سال پیش انجام داده ایم به مراکز پزشکی و درمانی مراجعه کنیم، یا برای درمان ناراحتی هابی که اکنون آنها را احساس می کنیم و ما را نگران ساخته اند به پزشک و دندانپزشک مراجعه کنیم. در زمینه مسائل جزئی تر ممکن است برای اصلاح موی سر خود که مدت ها پیش باید انجام می دادیم به آرایشگاه رفته و به سر و وضع و لباس خود نیز توجه نشان دهیم. این مسائل نشان می دهند که ما به نیاز های مادی و جسمانی خود پی برده ایم و به تدریج از تاریکی اعتیاد قدم به روشنائی گذاشته و در جهت بهبودی، و رسیدن به یک زندگی عادی و متعادل قدم بر می داریم.
- در روزهای اول بهبودی برای اینکه از نیازهای جسمی خود آگاهی و شناخت بهتری پیدا کنید سعی کنید انواع نیازهای جسمی خود را روی کاغذ بنویسید و آنها را برطرف کنید. این نیازها ممکن است موارد زیر را شامل شود: سه وعده غذا در روز، خوابیدن، حمام کردن، ورزش، تفریح و سرگرمی، گذراندن اوقات در کنار اعضای خانواده و دوستان و اموری از این قبیل. افزون بر این، راه هایی را نیز که می تواند به سلامت جسمی شما کمک کند از قبیل یاد آوری نیاز به استراحت در صورت سرما خوردن یا رفتن به دکتر در صورت بیمار شدن، یاد داشت کنید. همه این تدابیر و اقدامات در زمینه توجه و مراقبت از خود بخشی از روند بهبودی شما محسوب می شوند و نشان می دهند که شما مسئولیت بهبودیتان را شخصا به دوش گرفته اید و از خودتان مواظبت می کنید.
برنامه هفتگی بهبودی
- روشی که در روزهای نخست بهبودی به بسیاری از ما کمک کرده است تهیه یک برنامه هفتگی و برنامه ریزی برای زندگی جدید ما در دوران بهبودی است. بی تردید در ایامی که مواد مخدر مصرف می کردیم زندگی ما بسیار آشفته بود. به هیچ وجه زمان برای ما اهمیت نداشت و به هیچ یک از احساسات انسانی و نیاز های جسمی خود توجهی نداشتیم. زندگی می کردیم که مواد مصرف کنیم. اما اکنون که وارد بهبودی شده ایم باید یاد بگیریم که چگونه دوباره زندگی را از سر بگیریم، چگونه از خود مراقبت کنیم و به خود احترام بگذاریم؛ مسائلی که در دوران اعتیاد کاملا به دست فراموشی سپرده بودیم. اما ما می توانیم با نوشتن یک برنامه هفتگی یا روزانه تا حدودی به زندگی خود نظم و سر وسامان می دهیم. می توانیم بهبودی خود را در اولویت قرار داده و خود را پاک نگه داریم. با اجرای یک برنامه روزانه این احساس به ما دست می دهد که سفر خود در راستای بهبودی و زندگی بهتر را آغاز کرده ایم و در عین حال مانع از بروز افکار آزار دهنده ای می شود که همواره ما را به سوی زندگی گذشته خود که چیزی جز مصرف مجدد مواد مخدر نیست سوق می دهند. برنامه هفتگی هر روز به ما برای بهبودی انگیزه می دهد چون با داشتن برنامه متوجه می شویم کارهایی وجود دارد که باید انجام دهیم و اهدافی وجود دارد که باید به آنها دست پیدا کنیم. گرچه تهیه برنامه ای هفتگی درباره غذا خوردن یا به حمام رفتن ممکن است احمقانه به نظر برسد، اما بنویسید تا بدانید به عنوان انسانی در حال بهبودی فردی قابل احترام هستید و نیازهایی دارید که باید برآورده شوند. ضمنا این یک تمرین است که به مرور یاد بگیریم که همیشه در زندگی روزمره یک لیست اولویت برای کارهایمان داشته باشیم.
- اگر نتوانستید به همه برنامه خود عمل کنید زندگی را سخت نگیرید. به جای احساس سرخوردگی بهتر است برای کارهایی که انجام داده اید به خودتان امتیاز بدهید. فراموش نکنید برای هر کار مهمی که انجام می دهید برای مثال، برای یک روز پاک ماندن به خودتان امتیاز بدهید چراکه حتی یک روز پاک ماندن خود معجزه بزرگی برای ما معتادان است. این شعار برنامه زندگی بر مبنای “فقط برای امروز” است.
- شما می توانید با توجه به وضعیت بهبودی و نیازهای جسمی خودتان از جدول نمونه زیر استفاده کرده و یک برنامه هفتگی شخصی تهیه کنید. برای دانلود برنامه هفتگی در فرمت word که شما می توانید آنرا با نیازهای برنامه بهبودی خود تطبیق دهید روی لینک رو به رو کلیک کنید:
